Het voormalig hoofdkantoor van de Nederlandse Handel-Maatschappij

Één van de vier grote monumenten uit het verleden

Bazel gebouw

Naast het Paleis op de Dam, het Stadhuis/Muziektheater, het Rijksmuseum en het Scheepvaarthuis is het Bazel-gebouw, vernoemd naar architect K.P.C. de Bazel. De Nederlandsche Aannemingsmaatschappij (Nedam) bouwde dit machtige monument tussen 1919 en 1926 voor het hoofdkantoor van de Nederlandsche Handel-Maatschappij (NHM), wat later de ABN AMRO bank is geworden.

Aan de westzijde van de Vijzelstraat strekt het Bazel gebouw zich uit van de Herengracht tot de Keizersgracht. Het bouwwerk geldt als een meesterwerk. De huisarchitect van de NHM, heeft een markante creatie neergezet. Waarbij andere grachtenhuizen niet hoger zijn dan vijf bouwlagen, telt ‘de Bazel’ er tien, waarvan drie ondergronds. In de Bazel bood plaats aan ruim zeshonderd NHM-medewerkers.

  • 10 Verdiepingen hoog
  • 100 meter Breed

Speciale constructie

Een dragende kolommenconstructie van gewapend beton vormt de basis van het gebouw. Hierdoor konden dakdelen worden weggelaten, wat tot een indrukwekkende lichtinval leidde. Het betonskelet is door een omkleding van waalklinkers en graniet aan het gezicht onttrokken, waardoor het gebouw aan de buitenkant ouderwetse dragende muren lijkt te hebben.

Van binnen is het gebouw modern. Verborgen ventilatieleidingen in holle vloeren liepen door het hele gebouw. Roosters zogen de vuile lucht weg en voerden verwarmde lucht aan. Elektrisch licht was een andere uitvinding waarmee het gebouw werd voorzien. Tot slot beschikte het kantoorcomplex over een transportsysteem door buizenpost, waarmee ze goederen konden transporteren.

Universele harmonie

Vijf vooruitspringende delen (risalieten) aan de voorgevel onderdrukken de massiviteit van het pand en geven het geheel verticale accenten. De architect van het Bazel gebouw liet zich  inspireren door de bouwkunst van het oude Assyrië en Egypte, maar gaf er zijn persoonlijke draai aan. Uiteindelijk wilde hij loskomen van tijdgebonden stijlen en bouwwerken met eeuwigheidswaarde creëren.

Toen het Bazel-gebouw in 1923 zijn hoogste punt bereikte, stak het ver boven de oude grachtenpanden van de Gouden Bocht uit. Veel Amsterdammers schrokken, maar de Schoonheidscommissie oordeelde dat een hoog oprijzend blok aan de Vijzelstraat niet misstond. In 1991 kreeg het de status van rijksmonument. De gemeente Amsterdam kocht het pand om er in 2006, na een grondige renovatie, het gemeentearchief in te huisvesten.