Veiligheid in de bouw: Timmerman Bas over twee ingrijpende momenten

“’Hé Bas, hoe is het met je dochter?’ Ik draaide me om naar de man die het vroeg. Op hetzelfde moment viel, vlak achter mij, een enorm betonnen element naar beneden en in duizend stukjes kapot op de grond. Mijn collega dacht boven alvast twee bouten los te draaien, zodat we het stuk beton daarna samen konden losmaken. Maar het beton bleek aan maar twee bouten vast te zitten.  De man die mij riep, heette Paul. Ik zal zijn naam nooit meer vergeten, want hij heeft op dat moment mijn leven gered.”

Bas werkt al dertig jaar in de bouwsector, waarvan een jaar of vijftien bij Ballast Nedam. Momenteel is hij timmerman op het project Poortmeesters in Delft. Door zijn kunde en ervaring kan hij goed inschatten of een werkplek of -situatie veilig is en kan hij deze samen met collega’s aanpassen als dat nodig is. Toch ziet hij dagelijks hoe we veiligheidsrisico’s onderschatten en vindt hij dat dit beter kan.

Bas omschrijft een tweede situatie waarbij het misging en hij enorm veel geluk heeft gehad met de afloop. “Twee kranen kwamen tegen elkaar, waardoor de ballast van één kraan tegen de draad van de wand duwde die een collega en net aan het plaatsen waren. De wand kwam omhoog en bleef op het uiterste puntje van de stek hangen. Het scheelde niet veel of mijn collega en ik werden als een hamburger geplet tussen twee muren.”

De situaties die Bas schetst zijn heftige gebeurtenissen van respectievelijk zeventien en vijftien jaar terug. Toch staat het hem nog goed voor de geest. “We hebben er destijds helemaal geen stagnatie van ondervonden. Het werk werd zo weer hervat. Natuurlijk ben ik geschrokken, maar echt lang stond je daar niet bij stil. Er bestond toen ook niet zoiets als slachtofferhulp. Dat is tegenwoordig heel veel beter."

"Ook is er nu, meer dan toen ik begon met het werk, aandacht voor de fysieke gezondheid van mensen. Dat is natuurlijk hartstikke goed! Jonge mensen krijgen vanaf de start te horen: ‘Denk aan je houding, ga niet krom staan boren en til vanuit je benen. Draag een stofkapje. Til één steigerplank tegelijk,’ enzovoorts. We hebben meer oog voor elkaar."

Hoewel we al vaker oog hebben voor elkaars veiligheid, denkt Bas dat we over dertig jaar net zo terugkijken naar nu. “Veilig werken betekent altijd blijven leren en ontwikkelen. Je moet met de tijd meegaan. Een opmerking als ‘ik doe het al jaren op deze manier en dus blijf ik het zo doen’, kan in mijn ogen echt niet meer.”

Duidelijke afspraken in het voortraject

Iemand aanspreken op onveilig gedrag gaat Bas niet uit de weg. Dagelijks tipt hij collega’s, vrachtwagenchauffeurs, kraanmachinisten en bezoekers op de bouwplaats op het dragen van een helm. Oprechte zorg hebben voor collega’s vindt hij belangrijk. Veiligheid kan wat hem betreft nóg vaker met betrokkenen worden besproken in de voorbereiding of in het voortraject van een nieuwe samenwerking met een onderaannemer. Hoe duidelijker het op dat moment is hoe wij omgaan met veiligheid, hoe groter de kans dat we dat met elkaar voor elkaar krijgen, vindt Bas.

Voor Bas zelf helpt het dat er regelmatig toolboxen over veiligheid worden gehouden. “Soms denk je: is dit nu nodig? Toch maken herhaaldelijke gesprekken over veiligheid je ongemerkt bewuster van het belang ervan. Zo werkt het nu eenmaal in het menselijk brein, het houdt ons scherp."

Vroege vogel

Bas heeft het niet vaak met zijn gezin over de risico’s van het werk. “Het zou ons natuurlijk enorm raken als ik letsel zou oplopen. Bepaalde leuke dingen kun je dan misschien niet meer doen en je kan voor financiële uitdagingen komen te staan. Door mijn jarenlange werkervaring hebben we veel vertrouwen in mijn manier van handelen bij onveilige situaties. We maken ons daarom niet vaak druk om de risico’s. We genieten vooral.”

Door zijn lange loopbaan in de bouw is Bas letterlijk een vroege vogel geworden. In het voorjaar staat hij rond 4.15 uur naast zijn bed om rond vijven bijzondere vogels te spotten in het park, bos of op de landerijen. Een hobby waar hij nog lang van wil blijven genieten. Op de terugweg van zijn ochtendronde bezoekt Bas de slager, visboer en bakker. Hij zorgt graag goed voor zijn gezin. “Als ik weer thuiskom is iedereen wakker. Dan ontbijten we gezellig met z’n allen.”