Van afval naar grondstof: 100% afvalvrij bouwen in 2030

Natuurrampen, verlies aan biodiversiteit, hittestress. De gevolgen van klimaatverandering worden steeds zichtbaarder. We kunnen het tij alleen nog keren als we allemaal onze verantwoordelijkheid nemen. Ballast Nedam voelt die verantwoordelijkheid en heeft een aantal duurzaamheidsdoelstellingen opgesteld. Zo willen we dat onze bouwplaatsen in 2030 CO2-neutraal en in 2040 energieneutraal zijn. Ook willen we in 2030 50% circulair en 100% afvalvrij bouwen.

Om deze doelen te halen, proberen we het gebruik van nieuwe grondstoffen zoveel mogelijk te voorkomen en zetten we volop in op hergebruik en recycling van bouwmaterialen. En als er toch nieuwe grondstoffen nodig zijn, kiezen we zoveel mogelijk voor biobased en non-toxische materialen.

Verduurzaming van de bouwsector vraagt om bewustwording, gedragsverandering en innovatie ideeën. De grootste uitdaging zit in de recycling van kunststof en isolatiematerialen zoals XPS. Deze materialen zijn lastig te recyclen en belanden helaas nog te vaak in de verbrandingsoven.

Anders bouwen

Wat de bouwplaats niet opkomt, hoef je ook niet te scheiden en te recyclen. “Daarom is het belangrijk om goede inkoopafspraken te maken en meer in te zetten op prefabbouw. Ook is het belangrijk om losmaakbaar te bouwen. Daarmee bedoel ik dat de materialen van een gebouw dat gesloopt wordt, makkelijk te demonteren zijn, zodat ze weer voor een ander gebouw kunnen worden gebruikt”, zegt Judith Doorn, coördinator duurzaamheid bij Ballast Nedam.

Ze legt uit dat er natuurlijk altijd afval zal zijn op een bouwplaats, maar dat het erom gaat dat dit afval wordt hergebruikt of op z’n minst gerecycled. Van afval naar grondstof dus. “Dit gebeurt al heel goed voor bijvoorbeeld, hout, puin, gips en metaal. Ook resten kalkzandsteen gaan terug naar de fabriek, waar er opnieuw kalkzandsteenblokken van worden gemaakt. Er is nu zelfs een bedrijf dat EPS-isolatie recyclet, wat toch een wat lastiger te recyclen materiaal is. Dat vind ik een heel mooie ontwikkeling.”

Van afval naar grondstof

Op De Groene Loper startte in oktober 2022 project VANG (Van Afval Naar Grondstof). Een samenwerking tussen Laudy Bouw & Ontwikkeling, onderdeel van Ballast Nedam, leverancier BMN Nederland én producenten Xella Group, ROCKWOOL Nederland en Steenfabriek Engels Helden. Project VANG focust zich op drie grote afvalstromen: kalkzandsteen, steenwol en baksteen. “We brengen dit afval terug naar de producent die het vervolgens recyclet. Daarnaast hergebruiken we de houten pallets en recyclen we het verpakkingsmateriaal”, vertelt Leon Verheggen, innovatiemanager bij Laudy.

Volgens Leon is er steeds meer draagvlak voor projecten zoals VANG. “Dat is mooi, want verduurzaming is een collectieve verantwoordelijkheid van alle schakels in de bouwketen: van ontwerp tot productie en van montage tot recycling.”

Leon benadrukt dat er nog een wereld te winnen is op het gebied van afvalinzameling. “Als verschillende materialen bij elkaar in een afvalcontainer belanden, kan het bijvoorbeeld zo zijn dat er helemaal niets meer kan worden gerecycled. Een ander punt van aandacht is dat er meestal onvoldoende ruimte is om alle materialen apart in te zamelen. Daarom is goed afvalmanagement nodig. De bouw moet dus nog verder op de schop om onze duurzaamheidsambities te halen. Maar we zijn zeker op de goede weg.”